نفیس

راهکارهای مقابله ای سخت با جنگ نرم

 

شواهد تاریخی نشان می دهد، از وقتی که جنگ سخت آغاز شد، عملیات روانی یا جنگ نرم نیز شکل گرفت. به عنوان مثال

 

چنگیزخان پیش از آغاز هر مرحله جنگ ، موجی از هراس را در منطقه مورد نظر ایجاد می کرد. این وحشت عمومی توسط اهالی

 

همان منطقه به ویژه تجّار، به سایر مناطق منتقل می شد.

 

شواهد تاریخی نشان می دهد، از وقتی که جنگ سخت آغاز شد، عملیات روانی یا جنگ نرم نیز شکل گرفت. به عنوان مثال چنگیزخان

 

پیش از آغاز هر مرحله جنگ ، موجی از هراس را در منطقه مورد نظر ایجاد می کرد. این وحشت عمومی توسط اهالی همان منطقه به ویژه

 

تجّار، به سایر مناطق منتقل می شد و با تضعیف روحیه عمومی، زمینه پیروزی سپاه مغول را فراهم می کرد.

 

حکایت است، رومیان کلاه خودها و زره های بزرگی را چندبرابر هیبت انسان معمولی طراحی کرده بودند و در زمان گذر از مناطق جنگی،

 

عمداً آنها را در مسیر جا می گذاشتند تا لشکریان مقابل، تصور کنند سربازان آنان غول پیکرند و با این شگرد، روحیه مقاومت را در

 

نیروهای مقابل، تحت تأثیر قرار می دادند

 

نمونه های گفته شده، نشانگر آن است که هدف گیری روحیه یک ملت، برای تسلط بر آن، شیوه ای است که ریشه در گذشته های دور دارد.

 

می شود جنگید، اما « : می گوید » هنر جنگ « بود او در کتاب » سان تزو « ، نخستین کسی که از دیدگاه علمی به بررسی این موضوع پرداخت

 

مهمترین کار این است که شما در یک نبرد بدون جنگ، پیروزی را به دست آورید

 

آن چه او مدنظر داشت، همان عملیات روانی یا جنگ نرم است. این روش بر این نکته تاکید می کند که باید به استراتژی های رقیب و

 

روحیه او حمله کرد، به گونه ای که بپذیرد، شکست خواهد خورد. اگر کسی این موضوع را بپذیرد، در دنیای واقع نیز حتماً شکست

 

خواهد خورد، زیرا آنچه فرد را به مقاومت تشویق می کند، روحیه است

 

نقش رسانه ها

 

آن چه از تعاریف قدرت نرم یا به عبارتی جنگ نرم می توان فهمید، این است که در این نوع نبرد، اصل بر ترغیب و متقاعدسازی است.

 

یعنی دشمن بدون آن که مجال اندیشیدن جنبه های منفی خود را به رقیب دهد، با لباسی غیرواقعی به جای تولید تنفر در طرف مقابل،

 

ایجاد اشتیاق کند. واضح است که در این نوع جنگ، از ویرانی شهرها و شلیک توپ های پرسر و صدا که همه را متوجه حمله می کند،

 

خبری نیست، بلکه دشمن در بسترهای فکری و فرهنگی و در بسیاری موارد با بهره گیری از هنرهای مختلف، بنیان های فکری و ارزشی

 

جامعه هدف را تخریب و به جای آنها معیارهای جدید ایجاد می کند. در نهایت نیز توانایی جامعه را برای تداوم بخشیدن به ویژگی های

 

هویتی و بازتولید آنها دچار خدشه می کند. حال چه وسیله ای مناسب تر از رسانه ها می تواند در حجمی گسترده و به صورت همیشگی،

 

فارغ از محدودیت های جغرافیایی در خدمت چنین اهدافی قرار گیرد

 

واضح است که در عصر ارتباطات، کمتر انسانی را می توان در گوشه و کنار جهان یافت که به یکی از رسانه های متنوع عصر حاضر،

 

دسترسی نداشته باشد

 

بی تردید این ادعای الوین تافلر که جهان با موج سومی از زندگی مواجه است که در نهایت به بروز ناآرامی و بی ثباتی در تمام حوزه ها

–

از جمله سیاست منجر خواهد شد

- نمی تواند خارج از دو حوزه ارتباطات و سیاست معنا پیدا کند. بنابراین حضور رسانه ها در پیشبرد

اهداف سیاسی خاص، خواه در جهت ثبات و خواه در جهت بی ثباتی در همه کشورها دیده می شود

 

امروزه رسانه به عنوان ابزاری مهم در تحولات و اردوکشی نظامی نیز نقش اساسی یافته است، به طوری که قبل از حمله به عراق و

 

افغانستان، دستگاه رسانه ای غرب با راه اندازی جنگ رسانه ای، افکار عمومی جهان را برای تجاوز به این کشورها آماده کرد، اما پس از

 

حمله، ماهیت حرکت آنها بر همگان آشکار شد

 

جلوه های جنگ نرم در ایران، به ویژه پس از دهمین انتخابات ریاست جمهوری نمایان شد. بسیاری از شبکه های خبری ایرانی خارج از

 

کشور با پوشش همه جانبه اخبار داخلی، سعی در جلب اعتماد مردم و القای افکار مدنظر خود داشتند. اهمیت این موضوع زمینه ساز

 

برگزاری دو همایش در تهران شد

 

» استراتژی رسانه های داخلی مقابل جنگ نرم « ۹۱ مهر امسال و دومین همایش به نام » عملیات روانی و رسانه « نخستین همایش با عنوان

 

ششم ماه جاری برگزار شد. دومین همایش ، بعضی از مسئولان، دست اندرکاران رسانه، صاحبنظران و استادان دانشگاه را در تالار

 

همایش های سازمان صداوسیما، گرد هم آورد تا موضوع جنگ نرم و مواجهه با آن را با دیدگاهی علمی و کارشناسی مورد مطالعه قرار

 

دهند

 

عملیات روانی

 

مجید مختاری، پژوهشگر و دانشجوی دوره دکترای فرهنگ و ارتباطات در حاشیه همایش استراتژی رسانه های داخلی مقابل جنگ نرم در

 

عملیات روانی، مجموعه ای از اقدامات فردی یا گروهی است که برای ایجاد تغییر در « : تعریف عملیات روانی به گزارشگر ما، می گوید

 

افکار و رفتار فرد یا گروهی دیگر و با هدف دستیابی به منافعی خاص صورت می گیرد. در مناسبات بین المللی، این مفهوم را می توان به

 

عنوان شاخه ای از جنگ نرم در نظر گرفت که مکمل جنگ سخت )نظامی( است و گاهی به صورت مستقل اعمال می شود

. بنابراین جنگ

نرم، اعم از عملیات روانی است و تحریم های اقتصادی را نیز شامل می شود

 

مختاری درباره نقش رسانه های خارجی در عملیات روانی علیه ایران، توضیح می دهد

: « رسانه ها از مهمترین ابزارهای عملیات روانی به

شمار می روند. در قرن اخیر به دنبال تحولات و پیشرفت در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات از سویی و پرهزینه تر شدن درگیری های

 

نظامی از سوی دیگر، نقش رسانه ها در تقابل میان کشورها به طور همیشگی فزونی یافته و در دیپلماسی امروز جنگ رسانه ای حجم

 

گسترده ای از مطالعات مربوط به سیاست خارجی و روابط بین الملل را به خود اختصاص داده است

 

پژوهش های متعدد نشان می دهد، صهیونیسم بین الملل که نقش محوری در دشمنی با نظام اسلامی دارد با ایجاد نوعی « : او می افزاید

 

امپریالیسم و انحصار رسانه ای در طول سال های پس از انقلاب ،برای تخریب وجهه جمهوری اسلامی و تبلیغ ایران هراسی و جلوگیری از

 

بسط انقلاب اسلامی، تلاش های بسیاری کرده است

 

جریان یاد شده در دهه اخیر، تاکید خاصی بر استفاده از رسانه های جدید، هم چون شبکه های ماهواره ای و « : این پژوهشگر، می گوید

 

فضای اینترنتی داشته است. این رسانه ها، همواره کوشیده اند با ناکارآمد نشان دادن مسئولان نظام اسلامی، ملت ایران را نسبت به آینده

 

ناامید کنند و در سطح منطقه و جهان، جمهوری اسلامی را حکومتی مستبد و جنگ طلب نشان دهند که ضمن مخالفت با روند صلح، از

 

تروریست حمایت می کند

 

افزایش قدرت تحلیل

 

برای این امر باید قدرت تحلیل جامعه « : عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی درباره راهکارهای مقابله با جنگ نرم، می گوید

 

افزایش یابد، چرا که در جنگ نظامی قدرت بدنی حرف آخر را می زند، اما در جنگ نرم، عملیات روانی دشمن را باید تحلیل کرد

 

دشمن تلاش می کند از شکاف احتمالی « : حمیدرسایی در پاسخ به این سؤال که دشمن در جنگ نرم از چه مجرایی وارد می شود، می گوید

 

ایجاد شده بین اصول و آرمان های دینی استفاده کند

 

در جنگ نظامی، مواضع و خاکریز دشمن، شفاف و مشخص است، در حالی که در جنگ نرم نه فقط موضع گیری دشمن « : او می افزاید

 

مشخص نیست، بلکه الگوهای مورد احترام ملت، دستاویز او قرار می گیرد

 

در جنگ نرم، وحدت ملی « : حمید رسایی، با بیان این که جنگ نظامی، موجب وحدت ملی در کشورهای مورد تهاجم می شود، می افزاید

 

برقرار نیست و یکی از راهکارهای دشمن ایجاد تفرقه است. در جنگ سخت، صدای توپ و تانک و شلیک به گوش می رسد، اما در

 

جنگ نرم، فکرها مورد هدف قرار می گیرد و اخبار رسانه ها اعم از دیداری، شنیداری و مکتوب به همراه سایت ها و وبلاگ ها موج

 

انفجار هستند؛ بنابراین، تهدید جنگ نرم، بسیار جدی تر از جنگ سخت است

 

برای مقابله با جنگ نرم، نخست « : عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، درباره راهکارهای مقابله با جنگ نرم دشمنان، می گوید

 

باید ویژگی های این نوع جنگ را آنالیز کرده و خوب بشناسیم و بدانیم که جنگ نرم با جنگ سخت، چه تفاوت هایی دارد

. آنچه در جنگ

سخت مورد هدف قرار می گیرد، جان انسان ها، تجهیزات، امکانات و بناهاست که معمولا در این مواقع با استفاده از همین مسائلی که مورد

 

هدف قرار گرفته است، افکار عمومی علیه دشمن فعال می شود، در حالی که در جنگ نرم آن چه هدف قرار می گیرد، افکار عمومی است

 

او با تاکید بر اینکه اصرار و پافشاری بر اصول و آرمان های دینی و انقلابی، ما را در مقابله با جنگ نرم دشمن یاری می کند، معتقد است:

 

اگر اجازه ندهیم که اصول و آرمان های نظام، خدشه دار شود و روی آنها، اتحاد و همبستگی داشته باشیم، جنگ نرم تاثیری نخواهد «

 

داشت و همان طور که رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند، تیر جنگ نرم به سمت دشمن، کمانه می کند

 

دیپلماسی رسانه ای

 

دکتر حسین رضی، قائم مقام اتحادیه رادیو و تلویزیون های اسلامی درباره جلوگاه جنگ نرم و راهکارهای مقابله با آن در گفت و گو با

 

در جهان امروز، کانون قدرت از سمت سلاح های نظامی « : ویژه نامه همایش استراتژی رسانه های داخلی مقابل جنگ نرم، تاکید کرده است

 

به سمت رسانه ها ،تغییر جهت داده است و رسانه ها، مهمترین نقش را در عرصه تحولات بین المللی ایفا می کنند

 

برای دستیابی به این هدف، باید بیش از گذشته رسانه ها را مورد توجه قرار دهیم و « : او درباره راهکارهای مقابله با جنگ نرم، می گوید

 

افکار عمومی داخلی و جهانی را نسبت به دروغ پردازی رسانه های خارجی، آگاه کنیم

 

به گفته قائم مقام اتحادیه رادیو و تلویزیون های اسلامی، این دو مهم فقط با تقویت رسانه های خودی و تلاش برای بین المللی کردن این

 

رسانه ها، میسر است

 

دیپلماسی رسانه ای در سیاست خارجی هر کشور به دو صورت تحقق می یابد؛ یکی مدیریت رسانه ها توسط سازمان های « : او می افزاید

 

دیپلماتیک رسمی کشور و دیگری به صورت خودجوش و در راستای سیاست های کلان کشورها

 

در شیوه نخست، دولت ها باید برای « : قائم مقام اتحادیه رادیو و تلویزیون های اسلامی در توضیح بیشتر دیپلماسی رسانه ای، می گوید

 

تاسیس رسانه های مورد نظر خود، اقدام کنند و یا این که رسانه های موجود را به اقداماتی اصولی و هدفمند در راستای سیاست های خود

 

موظف کنند

 

شیوه دوم نیز همگامی و همراهی رسانه ها با اهداف و سیاست های خارجی کشور است. دراین روش، هر چند « : دکتر رضی می افزاید

 

رسانه ها دستورات خاصی از طرف حکومت دریافت نمی کنند، اما به دلیل بلوغ حرفه ای و هم چنین مسئولیت پذیری، در تحقق منافع ملی

 

به گفته او، در شرایط ». و سیاست های کلان نظام عمل می کنند و چون مستقل از دولت و حاکمیت هستند، تاثیر گذاری آنها بیشتر است

 

کنونی یکی از ضرورت های کشور برای مقابله با عملیات روانی غرب، تقویت دیپلماسی رسانه ای در داخل کشور است

 

راهکارهای مقابله

 

برای مقابله با عملیات روانی، نخست باید فنون، شیوه ها و محورهای مورد استفاده دشمنان شناسایی شود و متناسب با آن، طراحی های

 

لازم صورت گیرد. اساس این طرح ها باید خنثی سازی اقدامات دشمنان و عملیات متقابل باشد. باتوجه به این که اهداف دشمن، نشان

 

دادن چهره غیرواقعی و برجسته سازی نقاط ضعف جمهوری اسلامی ایران است و در این راه از انواع شیوه های نامشروع همچون دروغ،

 

تخریب و شایعه پراکنی استفاده می کند، آگاهی دست اندرکاران رسانه ها، از اهمیت بسیاری برخوردار است

 

متاسفانه عملکرد یک جانبه گرایانه رسانه ملی به ویژه در ماه های نخست پس از انتخابات به عنوان رسانه ای فراگیر موجب گرایش

– –

بسیاری از مردم به شبکه های ایرانی وابسته به بیگانه شد، بدون تردید این شبکه ها نیز با استفاده از فرصت پیش آمده، هیزم دروغ در آتش

 

بی اعتمادی ها ریختند و زمینه ساز حوادث بسیاری شدند

 

واقعیت این است که در عصر اطلاعات و ارتباطات، دسترسی به منابع مختلف خبری، امری سهل است و با مسدود کردن هر مسیر،

 

راه های جدید دیگری طراحی می شود. در این زمان، هیچ فرد یا گروهی را نمی توان به دلیل آگاه شدن از اخبار ولو آن که دروغ باشد،

 

مؤاخذه کرد، اما می توان با شفاف سازی، اعتمادسازی و کثرت گرایی در رسانه های داخلی، اقبال عمومی را به سمت رسانه های داخلی

 

سوق داد. بدون شک در چنین شرایطی ملت آگاه ایران، دروغ و راست را از هم تشخیص خواهد داد، همچنان که تجربه بزرگ انقلاب

 

اسلامی نشان می دهد، این ملت تزویر و حقانیت را همواره از هم باز می شناسد و برای حیات بخشی به ارزش های دینی و ملی تا رسیدن

 

به هدف از پای نمی نشیند

 

ویژگی های جنگ نرم

 

جنگ نرم از ویژگی های بسیاری برخوردار است که مهمترین آنها عبارتند از

 

۹ جنگ نرم به دنبال تغییر قالب های ماهوی جامعه و ساختار سیاسی، واقع می شود

. در این جنگ، اعتقادها، باورها و ارزش های اساسی

یک جامعه مورد هجمه قرار می گیرد

. با تغییر باورهای اساسی جامعه، قالب های تفکر و اندیشه دگرگون می شود و مدلهای رفتاری جدیدی شکل می گیرد

۲ آرام، تدریجی و زیر سطحی است. جنگ نرم دفعی، شتابان و پرتحرک در یک مقطع زمانی نیست. این جنگ به صورت آرام شروع

 

می شود و به صورت تدریجی به سمت جلو حرکت می کند

. آرام و تدریجی بودن این جنگ به گونه ای است که بسیاری، آن را تشخیص نمی دهند

۳ پایدار و بادوام است. نتایج جنگ نرم در صورت موفق بودن، پایدار و بادوام است. هدف اصلی در جنگ نرم، تغییر باورها و اعتقادهای

 

جامعه است. اگر این تغییر حاصل شود، تغییر دوباره و بازگشت به حالت اولیه به راحتی میسر نیست

 

۴ جنگ نرم، پرتحرک و جاذبه دار است. جنگ نرم در نقطه ای به دلیل ایجاد جاذبه های کاذب، از جامعه هدف برای تحقق اهداف خود

 

بهره می گیرد و با این روش بر دامنه تحرکات می افزایند

 

۵ جنگ نرم، هیجان ساز است. در جنگ نرم با نمادسازی، اسطوره سازی و خلق ارزش های جدید، از احساسات جامعه هدف، نهایت

 

استفاده می شود. مدیریت احساسات، یک رکن اساسی در مهندسی جنگ نرم است

 

۶ جنگ نرم، آسیب محور است. آسیب های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، میدان مانور جنگ نرم است

. دشمنان در جنگ نرم با

شناسایی نقاط آسیب جامعه هدف در حوزه های یاد شده، فعالیت های خود را سامان می دهند و باخلق آسیب های جدید، بردامنه تحرکات

 

خود می افزاید

 

۷ جنگ نرم، چند وجهی است. پردامنه بودن و برخورداری از وجوه مختلف، از دیگر ویژگی های جنگ نرم است. در این جنگ، از همه

 

علوم، فنون، شیوه ها و روش های شناخته شده و ارزش های موجود استفاده می شود

 

۸ جنگ نرم، تضاد آفرین است. جنگ نرم از محیط های آسیب دار در جامعه هدف شروع می شود و با ایجاد گسل های متعدد در

 

بخش های گوناگون جامعه و با متفاوت کردن باورها، ارزش ها و شکل دهی به رفتارهای جدید، اعضای یک جامعه را در مقابل هم قرار

 

می دهد

 

۱ جنگ نرم، تردید آفرین است. حرکت در این جنگ با خلق تردید و ایجاد ناامیدی و یأس شروع می شود. برای توفیق در این جنگ، با

 

تکیه برسنت ها، اما با نو پردازی به صورت ظریف و آرام، در باورها و اعتقادات اساسی، تردید ایجاد شده و به مرور بردامنة آن افزوده

 

می شود

 

۹۱ جنگ نرم از ابزار روز استفاده می کند. فضای مجازی و سایبری، محیط اصلی جنگ نرم در شرایط کنونی است.این فضا، با اغواگری و

 

ایجاد جاذبه های گوناگون، بسترهای لازم را برای سوار شدن برامواج احس

نظرات شما عزیزان:

:: برچسب‌ها: جنگ سرد, مقابله, جنگ نرم, عملیات روانی, هراس, وحشت, نیرو, روحیه, هنرجنگ, رسانه, ماهیت, افکار, تبلیغ, ماهواره, تروریست, ,